سرخه ، سرزمین آفتاب و امیـد

سرخه ، سرزمین آفتاب و امیـد

به قلم بیژن پیوندی
قسمت سوم

آب انبار بزرگ سرخه
در محله بیرون دژ داخل یکی از کوچه های قدیمی ( خیابان عاشورا ) و در کنار مصلی نماز جمعه(حسینیه شهدا) شهر سرخه  آب انبار بزرگی قرار گرفته است. مدخل ورودی آن در داخل تکیه مسجد و منبع بزرگ آن به فاصله حدود ۳۰ متری در کوچه  واقع شده است. این آب انبار منسوب به دوره قاجاریه بوده و از آب انبارهای بزرگ این شهر به حساب می آید و با مصالح آجر با ملات آهکی وگچی احداث گردیده است. این بنا رابه دلیل زیبائی به عنوان نماد شهر سرخه معرفی می کنند.
حاج محمد ابراهیم خان پیوندی ملقب به حشمت اللشکر  (حاکم وقت منطقه ) بنا به پیشنهاد روحانیون  قبل از تشرف به خانه خدا، با هزینه خود به عنوان باقیات و صالحات این آب انبار را احداث نموده است. این بنای تاریخی  بر اساس معماری سنتی خاص ناحیه کویری ساخته شده است. بالای مخزن اصلی آن گنبد عظیمی، مخروطی شکل ساخته شده، که سطح  خارجی گنبد، حول پیرامون آن تا رأس گنبد،  تعداد ۲۱ پله به صورت مدور احداث گردیده است.
بر بالای گنبد، بادگیر کوچکی جهت عبور جریان هوا و خنک کردن آب به چشم می خورد. این بنای تاریخی در سال ۱۳۸۰ خورشیدی به شماره ملی ۴۴۳۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

گرمابه بیرون دژسرخه
حمام بیرون دژ که قدمت آن را به اواخر دوران زندیه و اوائل دوران قاجاریه نسبت می دهند. در محله بیرون دژ  شهرستان سرخه ودر مجاورت مسجد چهلستون قرار دارد. آقای حیدر پیوندی ملقب به حیدر بیک نایب الحکومه جندق  فرزند حاج عباسعلی بیک در زمان حیات خود  در دوره قاجاریه این گرمابه را بازسازی و آن را برای باقیات وصالحات خود واجدادش وقف خاص نمود. این بنا همانند  سایر حمام های قدیمی شامل: رختکن، دهلیز ارتباطی، گرمخانه، خزینه آب و تون می باشد. این اثر تاریخی در آذر ماه سال  ۱۳۸۰ خورشیدی به شمارهٔ ثبت ۴۴۲۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .

مسجد جامع و چهلستون
مسجد چهلستون سرخه متعلق به قرن اول هجری است، که یکی از شبستان های الحاقی به مسجد جامع سرخه بوده و در بافت قدیم شهر در محله آقا علی حوض (خیابان محرم)  قرار گرفته است. این مسجد از دو شبستان مجزا مجاور هم به صورت شمالی و جنوبی تشکیل شده، که حدود دو متر از سطح کوچه پائین تر است. از خصوصیات بارز این بنا ستونهای ظریف هشت ضلعی آجری و طاق های جناقی تند می باشد که شباهت زیادی به کارهای دوره زندیه دارد.
از ۴۰ ستون این بنا هم  اینک ۳۲ستون آن باقی است. کاربری مسجد چهلستون سرخه از سال ۱۳۹۳ خورشیدی برای مدت ۱۵ سال جهت ایجاد موزه دائمی مردم شناسی و یا برحسب ضرورت ایجاد سایر موزه های موقت به میراث فرهنگی شهرستان سرخه واگذار گردید

سرخه نیوز